अटो सोरुम पुग्नै छोडे ग्राहक

अटो

अटो सोरुम पुग्नै छोडे ग्राहक प्रभाव कति लामो हुन्छ यकिन छैन

शिव बोहरा आइतबार, चैत २, २०७६ १३:३०

फाइल तस्बिर।

काठमाडौं- चीनको वुहानबाट सन् २०१९ काे अन्त्यमा देखिएको कोभिड १९ (कोरोना भाइरस)को त्रास विश्व अर्थ बजारमा पनि देखिएको छ। यसकाे असर आगामी दिनमा अझ गम्भीर हुँदै जाने अनुमान अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरुले गर्न थालेका छन्। अर्थतन्त्रको एउटा महत्वपूर्ण क्षेत्रकाे रुपमा रहेको अटोमोबाइल क्षेत्र पनि राम्रैसँग प्रभावित हुने देखिएको छ। विश्वका सवारी उत्पादकहरुले उत्पादन लाइन नै रोक्ने निर्णय त गरिसकेका छैनन्, तर उत्पादित सवारी बिक्रीको दरमा भने कमी आइसकेकाले उत्पादन लाइन रोक्ने तर्फ छलफल चलिरहेको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरुले लेखेका छन्।

नेपाली अटोमोबाइल बजारमा पनि कोरोना भाइरसको प्रत्यक्ष प्रभाव पर्ने निश्चित छ। अर्थतन्त्रको सबै पक्ष जस्तै अटोमोबाइल क्षेत्र पनि कोरोना भाइरसको प्रत्यक्ष प्रभाव पर्ने नाडा अटोमोबाइल्स एसोसिएसन अफ नेपालका अध्यक्ष कृष्णप्रसाद दुलालको भनाइ छ। ‘जति कोरोनाको प्रभाव देखिएको छ त्यो भन्दा बढी हल्ला भएको छ,’ उनले भने, ‘सरकारले कोरोना आउनसक्ने सम्भावित बाटोहरुमा सावधानी अपनाउँदै आन्तरिक अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाउन तर्फ लाग्नु पर्छ।’

अटोमोबाइल क्षेत्र ५० प्रतिशतभन्दा बढी प्रभावित भइसकेको उनको भनाइ छ। यो कित हदसम्म जान्छ भन्न सकिने अवस्था नरहेको दुलालले बताए। यसले मानवीय जीवनका साथै व्यवासयमा समेत ठूलो प्रभाव परेको छ।

यस्तै भारतीय अटोमोबाइल बजार पनि त्यसबाट प्रभावित देखिएको छ। चीनबाट भारतमा ठूलै मात्रमा अटो कम्पोनेन्टहरू आयात हुने गरेको छ। २०१९ को अन्तिमदेखि नै चीनबाट आयात प्रभावित भएकाले समस्या देखिएको हाे। आगामी अप्रिल १ देखि भारतले अनिवार्य रूपमा बिएस–६ प्रदूषण मापदण्ड भएका सवारीमात्र दर्ता गर्न पाइने नियम कार्यान्वयनमा ल्याउँदै छ।

तर, भारतीय उत्पादनमा त्यति ठूलो असर नपरेको मारूती सुजुकीका प्रमुख आरसी भार्गवले द इकोनोमिक्स टाइम्ससँग भनेका छन्। ‘अहिले यहाँ प्यानिक अवस्था छैन,’ उनले भने, ‘कोरोनाको प्रभाव यो क्षेत्रमा कम हुँदै गएको छ।’

वास्तवमै भारतीय अटो क्षेत्र सुधारोन्मुख रहेको अटो उद्योगीहरूको भनाइ छ। ‘नयाँ आउने हरेक साताहरू बितेकाभन्दा सकारात्मक देखिएका छन्,’ महिन्द्राका चिफ पर्चेज अफिसर हेमन्त सिक्काले भने, ‘सबै जसो चिनियाँ सप्लायर्सहरूले कमै क्षमतामा भएपनि सामान उत्पादन गर्न थालिसकेको बताएका छन्।’

यही रफ्तारमा उत्पादन बढ्दै गयो भने अप्रिल १५ सम्ममा चीनबाट आउने सामान सामान्य अवस्थामै आउन थाल्ने उनको भनाइ छ। भारतमै कतिपय उद्योगहरूले चीनबाट आउने कम्पोनेन्टहरूसमेत उत्पादन थालेकाले पनि समस्या निराकरणतर्फ गएको विज्ञहरूको भनाइ छ। तर, यसको प्रभाव भने विश्व बजारमै देखिने क्रममा रहेको छ।

नेपाली बजारमा पनि सवारी साधनदेखि स्पेयर पार्टसका साथै नेपालमै उत्पादन हुने लुब्रिकेन्टसम्मको बिक्री घट्ने देखिएको छ। गाडी आयातको प्रभाव त केही समयमा देखिन्छ तर लुब्रिकेन्ट, स्पेयर पार्टस तथा टायरको व्यापार घट्न थालिसकेको नाडा अध्यक्ष दुलाल बताउँछन्।

अटो बजार यही अवस्थामा प्रभावित हुन्छ भनिहाल्ने अवस्था नरहेको हुन्डाई गाडीको नेपालका लागि आधिकारिक बिक्रेता लक्ष्मी इन्टरकन्टिनेन्टलका कार्यकारी निर्देशक निराकार श्रेष्ठको भनाइ छ। ‘कारोनाको प्रभाव समग्र अर्थतन्त्रमा पर्छ नै,’ उनले भने, ‘त्यसको स्वभाविक प्रभाव अटोमोबाइल क्षेत्रमा पनि पर्ने नै भयो। अहिले नै के कस्तो अवस्था बेहोर्नुपर्छ भन्ने सकिने अवस्था छैन।’

त्यस्तै टाटा मोटर्सको नेपालका लागि आधिकारिक बिक्रेता सिप्रदी ट्रेडिङका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत राजनबाबु श्रेष्ठले नेपाली अटो बजारमा कोरोनाको प्रभाव देखिन सुरु भएको बताए। ‘तत्कालै आयातमा समस्या देखिएको त छैन, उपभोक्ता सोरुममा आउने क्रम घटि सकेको छ,’ श्रेष्ठले नेपाल लाइभसँग भने, ‘आयातमा भने अबको एक दुई महिनापछि प्रभाव देखिनेछ। तत्कालका लागि अडर गरिएको सवारी आउने क्रममा भएकाले प्रभाव नदेखिने हो, तर अहिले अडर हुन कम भइसकेकाले यसको प्रभाव आगामी ५/६ महिनासम्म पनि देखिन सक्छ।’ कोरोनाको प्रभाव कति समयसम्म रहन्छ त्यही अनुरुप त्यसको असर देखिइनै रहने उनले बताए।

भारतीय कार बजारमा १० देखि ३० प्रतिशतसम्म कम्पोनेन्ट चिनियाँ सप्लायर्सहरूले सप्लाई गर्दै आएका थिए। यसमध्ये धेरै सामान ब्रेकिङ र स्टेरिङ सिस्टम, इन्जिन पार्टस र इलुमिनेसन सिस्टका थिए। ‘विगतमा चीनसँग त्यस्ता सामग्रीको परनिर्भरता धेरै नै थियो,’ अटोमोटिभ कम्पोनेन्ट म्यानुफ्याक्चरर्स एसोसिएसन अफ इन्डियाका महानिर्देशक भिनि मेहताले भने, ‘तर अहिले आन्तरिक उत्पादकहरूले नै यसको उत्पादनलाई प्राथमिकता दिन थालिसकेका छन्।’

नेपाली बजारमा आउने ८० प्रतिशतभन्दा धेरै सवारी भारतीय बजारमा उत्पादित नै हुन्। भारतमा समेत कोरोनाको प्रत्यक्ष प्रभाव अघिल्लो साताबाट मात्र देखिएकाले यसको असर अटोमोबाइल तथा अन्य क्षेत्रमा बढ्दै जाने अनुमान गरिएको छ। भारतमा सप्लाइ गर्ने कयौंको फ्याक्ट्रि चीनको हुवेइमा रहेको छ। २०१८–१९ मा चीनबाट भारततर्फ ४ अर्ब ५० करोड अमेरिकी डलर बराबरको अटोमोटिभ कम्पोनेन्ट निर्यात भएको थियो।

चीनमा देखिएको समस्या र त्यसको प्रभावमा परेको कम्पोनेन्ट क्षेत्रका कारण भारतको बिएस–६ रूपान्तरणमा समस्या नपर्ने दाबी विज्ञहरूले गर्दै आएका छन्। तर, चीन कोरोनाको समस्याबाट केही हदसम्म उत्रने क्रममा रहेको छ भने भारत त्यसको बढ्दो प्रभाव खेप्ने क्रममा रहेको छ।

यसका साथै युरोपेली तथा अमेरिकी मुलुकमा कोरोनाको फैलावट बढ्दै गएकाले विश्व अटो बजार नै प्रभावित हुने देखिन्छ। २०२० को फेब्रुअरीमा चीनमा सवारी बिक्री अघिल्लो वर्षको सोहि अवधिको तुलनामा ७९ प्रतिशतले घटेको तथ्यांक रोइटर्सले लेखेको छ। विश्वका अन्य देशहरुले पनि यो समस्या खेप्ने निश्चित छ।

भारतीय बजारमा कोरोनाको प्रभाव बढ्दै जाँदा नेपालमा त्यसको प्रभाव स्वभाविक रुपमा बढ्ने नै छ। तयारी सवारीका साथै बजाज मोटरसाइकल नेपालमै एसेम्बल हुने भएकाले कम्पोनेन्ट भारतबाटै आयात हुन्छ। त्यसैले नेपाली अटोमोबाइल बजार कोरोनाबाट प्रभावित हुने निश्चित छ, जुन देखिन थालिसकेको पनि छ। तर यसको प्रभाव कति हुन्छ र त्यो कति लामो समयसम्म देखिन्छ भनिहाल्न सकिने अवस्था नरहेको अटोमोबाइल व्यवसायीहरु बताउँछन्।