काठमाडौं–सरकारले असार २६ गतेदेखि स्वास्थ्यको मापदण्ड पुरा गरेर जिल्लाभित्र सार्वजनिक यातायात सञ्चालन गर्न दिने निर्णय गरे पनि व्यवसायीहरुले त्यस्ता मापदण्ड बेवास्ता गरेको पाइएको छ। व्यवसायीहरुले भाडा असुलीका लागि वैकल्पिक सुरक्षा उपाय अवलम्बन गरेका छैनन् भने उपत्यकाभित्र सञ्चालित बसहरुले स्वास्थ्य मापदण्डलाई बेवास्ता गर्दै अर्को जिल्लाका यात्री बोक्ने गरेका छन्।
सरकारको असार २६ को निर्णयपछि केही सवारी कम्पनीहरुले दुई दिनपछि उपत्यकामा बस चलाउन थाले। तर नेपाल यातायात व्यवसायी राष्ट्रिय महासंघले भने यात्रु, चालक तथा सहचालकको सुरक्षा, बैंकको ब्याज, पुनर्कर्जालगायतको विषयलाई लिएर गाडी चलाएन।
सरकारसँग विभिन्न चरणमा छलफलपछि साउन ८ देखि महासंघ मातहतका सबै सार्वजनिक सवारीसमेत सञ्चालनमा आए। सरकारले कोरोना संक्रमण जोखिमका कारण लगाइएको लकडाउन कायम रहुन्जेल साविक भाडादरमा ५० प्रतिशत बढी भाडा लिन पाउने निर्णय गर्यो।
त्यस्तै साउन ५ मा बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले भदौ १ गतेबाट छोटो, मध्यम र लामो दूरीका सबै खाले सार्वजनिक यात्रुबाहक सवारी साधन चलाउन अनुमति दिने निर्णय गरेको छ। यातायात व्यवसायीले अन्तर जिल्लामात्र नभई मध्यम तथा लामो दूरीका सवारीसाधन चल्न दिनुपर्ने माग गर्दै आएका थिए।
सरकार र व्यवसायीबीच भाडा असुलीका लागि वैकल्पिक उपाय अवलम्बन गर्ने सहमति भएको थियो। सकभर भाडा भुक्तानीका लागि मोबाइल बेस्ड स्क्यान एन्ड पे वा कन्ट्याक्टलेस कार्ड, अनलाइन तथा इलेक्ट्रिोनिक भुक्तानी, भाडा भुक्तानीका लागि यात्रुहरुले टिकट काउन्टरबाट एकपटक वा धेरै पटक वा कुनै अवधिका लागि मान्य हुने टिकट किन्न सक्ने व्यवस्था गर्ने, सकभर भाडा असुलीमा प्रत्यक्ष नगदको प्रयोग नगर्ने सहमति भएको थियो। तर हाल उपत्यकालगायत अन्य जिल्लामा सञ्चालित कुनै पनि सवारीले भाडा लिँदा त्यस्तो व्यवस्था अवलम्बन गरेका छैनन्।
हाल सञ्चालनमा रहेका सवारी साधनले स्वास्थ्य मापदण्ड पुरा गरेका छैनन् भने लिनुपर्ने भाडा २१ रुपैयाँ भए पनि चढ्ने बित्तिकै २५ रुपैयाँ लिँदै आएका छन्। विभागले भने आफूहरुले अनुगमनलाई तिब्रता दिएको दाबी गरेको छ। ‘हामीले विभागकै अनुगमन टोली बनाएर अनुगमन गरिरहेका छौं,’ यातायात व्यवस्था विभागका महानिर्देशक गोगनबहादुर हमालले भने, ‘सञ्चालनमा रहेका यात्रुबाहक सवारीले स्वास्थ्य मापदण्ड पालना गरे नगरेको, तोकिएभन्दा बढी भाडा लिएको विषयमा अनुगमन गर्न ट्राफिक प्रहरी र सम्बन्धित जिल्लाका सिडिओहरुलाई समेत भनेका छौं।’
अनुगमन निरन्तर जारी राखिएकाले तोकेको मापदण्ड पुरा नगरेको पाइएमा स्पटमै कारबाही गरिरहेको हमालको भनाइ छ। ‘हामीले विशेषगरी, कडाभन्दा बढी कारबाही गर्न ट्राफिक प्रहरीलाई निर्देशन दिएका छौं,’ उनले भने, ‘नियमानुसार नभए त्यस्ता सवारीलाई दिनभर होल्ड गरेर साँझमात्र छाड्ने गरिएको छ।’
उपत्यका भित्रने नाकामा भीड
उपत्यका भित्रने नाकाहरुमा उपत्यका भित्रन चाहने यात्रुको भीड नै लाग्ने गरेको छ। एक जिल्लाभित्र मात्र सार्वजनिक यात्रुबाहक बस चल्न पाउने व्यवस्थाका कारण काभ्रे, नुवाकोट, धादिङलगायत जिल्लाबाट काठमाडौं, भक्तपुर तथा ललितपुरको सिमानामा बसले ल्याएर छाड्ने र त्यहाँबाट उपत्यकाका विभिन्न गन्तव्य पुर्याउने गरेका छन्। उपत्यकाभित्र सञ्चालित बसहरुले सीमा छेउबाट सुरक्षा मापदण्डलाई बेवास्ता गर्दै खचाखच यात्रु बोक्ने गरेका छन्।
त्यसरी खचाखच यात्रु ल्याउँदासमेत बसहरुले ५० प्रतिशत बढी भाडा लिइरहेका छन्। यातायात व्यवस्था विभागले अनुगमनलाई तिब्रता दिएको बताए पनि त्यसरी यात्रु बोक्ने क्रम रोकिएका छैनन्।
यातायात व्यवसायी, मजदूर संगठन तथा यातायात व्यवस्था विभागबीचको वार्तामा सार्वजनिक यात्रुबाहक सवारी साधन चलाउँदा अवलम्बन गर्नुपर्ने विभिन्न बुँदाहरु तय गरिएको थियो।
यस्ता छन् सार्वजनिक बस चलाउँला अवलम्बन गर्नुपर्ने स्वास्थ्य मापदण्डहरुः
जनचेतना अभिवृद्धिः यात्रु वर्ग वा सेवामा संलग्न कर्मचारीहरुका लागि कोभिड–१९ प्रकोपको जोखिमसम्बन्धी आधारभूत ज्ञान तथा जोखिम न्यूनीकरणका उपायसम्बन्धी जनचेतना अभिवृद्धि गर्ने, मास्क लगाउने, हात स्यानिटाइजर वा साबुन पानीले धुने, जताततै नछुने र नथुक्ने, सामाजिक दूरीसम्बन्धी, भाडा तिर्नका लागि गरिएको व्यवस्था, बस बिसौनीमा पर्खने र ओर्लने तरिका निश्चित गरिने।
यात्रु सिटको सरसफाइ तथा निर्मालीकरणः यात्रुले एकपटक सवारी साधन प्रयोग गरेपछि सिट सरसफाइ
सामाजिक दूरी : यात्रु–यात्रुबीचको सामाजिक दूरी कायम गर्नका लागि यात्रुबाहक सवारी साधनको क्षमता अनुसार अधिकतम यात्रु संख्या निर्धारण गर्ने र ले–आउट सोहीअनुरुप बनाउने।
यातायात सञ्चालनको समय तालिकाः सवारी साधनहरुको सञ्चालनपूर्व सिट निर्धारण र समय तालिका तयार गरि बस स्टपहरुमा राख्ने।
यातायात सेवामा कार्यरत कर्मचारीको स्वास्थ्यको नियमित परीक्षणः प्रत्येक खेप सुरु हुने बेलामा वा दिनमा कम्तिमा दुईपटक निजको शरीरको तापक्रम मापन गर्नका लागि प्रत्येक बसमा थर्मल गनको व्यवस्था गर्ने।
यात्रुहरुका लागि स्यानिटाइजर उपलब्ध गराउने : सह–चालक वा यातायात सेवाका अन्य कर्मचारीले सवारीमा प्रवेश गर्ने बेलामा दुवै हातमा स्यानिटाइजर लगाएर सफा गर्ने व्यवस्था मिलाउने।
भाडा असुलीका लागि वैकल्पिक उपाय अवलम्बन गर्ने : सकभर भाडा भुक्तानीका लागि मोबाइल बेस्ड स्क्यान एन्ड पे वा कन्ट्याक्टलेस कार्ड, अनलाइन तथा इलेक्ट्रिोनिक भुक्तानी, भाडा भुक्तानीका लागि यात्रुहरुले टिकट काउन्टरबाट एकपटक वा धेरै पटक वा कुनै अवधिका लागि मान्य हुने टिकट किन्न सक्ने व्यवस्था गर्ने। सकभर भाडा असुलीमा प्रत्यक्ष नगदको प्रयोग नगर्ने।
सवारी साधनभित्र फोहर फाल्न छोप्न मिल्ने खालको डस्टबिन राख्ने र प्रत्यक खेपपछि त्यसको सफाइ गर्ने।
चालक कक्ष र यात्रु कक्षलाई उपयुक्त खालको प्लाइ बोर्ड वा ग्लास वा फाइबर बोर्ड वा बाक्लो खालको प्लास्टिक सिटद्वारा छुट्याउने।
सवारी साधनभित्र कोभिड–१९ सम्बन्धी सावधानीका सन्देश तथा सतर्कतासम्बन्धी जनचेतनामूलक सामग्री तयार गरि टाँस्ने।
सवारी चालक, सहचालक वा व्यवस्थापकमा शंकास्पद कोभिड–१९ को लक्षण देखिएमा सम्बन्धित निकायमा सूचना दिने र स्वास्थ्य परीक्षणको व्यवस्था मिलाउने।
सवारी चालक र सहचालकका लागि मास्क, ग्लोब, भाइजर र स्यानिटाइजर उपलब्ध गराउने।
बस टर्मिनल/बस बिसौनीमा साबुन पानी र स्यानिटाइजर राख्ने र कोभिड–१९ सम्बन्धी जनचेतनामूलक सामग्री राख्ने।
अनुगमनमा खटिने ट्राफिक प्रहरी वा कर्मचारीलाई मास्क, स्यानिटाइजर, ग्लोब, भाइजर उपलब्ध गराउने।
कुनै यात्रुमा कोभिड–१९ को संकास्पद लक्षण देखिएमा सम्बन्धित निकायमा खबर गर्ने व्यवस्था गरिएको छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1751793737.png)
-1751799443.png)
-1749826086.png)
