४१ महिनापछि सिंहदरबारमा देउवाको पुनरागमन [तस्वीरहरू]

राजनीति

निमेषजंग राई मंगलबार, असार २९, २०७८ २२:०२

काठमाडौं– नेपालको ४४औं प्रधानमन्त्रीको रुपमा शेरबहादुर देउवाले मंगलबार बेलुकी पद तथा गोपनीयताको शपथ ग्रहण गरेका छन्। राजनीतिक जीवनकालमा धेरै पटक प्रधानमन्त्री बन्न पाउने नेतामध्ये पर्ने देउवाले मंगलबार शपथपछि पद्भार पनि ग्रहण गरेका छन्।

माध्यमिक तहको अध्ययनका क्रममा नेपाली कांग्रेसको राजनीतिमा संलग्न भएका देउवा पार्टीको सर्वोच्च पद (सभापति) भएका बेला दोस्रोपटक देशको कार्यकारी प्रमुखका रुपमा कार्यभार सम्हाल्न सिंहदरबार प्रवेश गरेका छन्।

२०७४ मंसिरमा सम्पन्न संसदीय निर्वाचनमा पार्टी (कांग्रेस)ले नराम्रो हार बेहोरेपछि देउवाले २ फागुन २०७४ मा प्रधानमन्त्रीको कुर्सी छाड्नु परेको थियो। त्यसको करिब ४१ महिनापछि प्रधानमन्त्रीका रुपमा सिंहदरबारमा देउवाको पुनरागमन भएको छ।

मंगलबार राति सिंहदरबारमा देउवा नेतृत्वको मन्त्रिपरिषद्को पहिलो बैठक बसेको छ। मन्त्रिपरिषद्को बैठकले सबै नागरिकलाई कोरोनाविरुद्धको खोप उपलब्ध गराउने निर्णय गरेको छ।

देउवा २०५२ भदौमा पहिलोपटक प्रधानमन्त्री बनेका थिए। उनको सरकार फागुन २०५३ सम्म कायम रहेको थियो। त्यसपछि २०५८ साउनमा देउवा दोस्रो पटक प्रधानमन्त्री बने। कांग्रेस संसदीय दलको नेताको चुनावमा सुशील कोइरालालाई पराजित गरेर उनी दोस्रोपटक प्रधानमन्त्री बन्न सफल भएका थिए। तर, उनलाई तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्रले १८ असोज २०५९ मा घोषित निर्वाचन गराउन नसकेको भन्दै अपदस्थ गरेका थिए।

प्रधानमन्त्रीको दोस्रो कार्यकालकै बेला पार्टीको आन्तरिक विवादका कारण उनले नेपाली कांग्रेस फुटाएर नेपाली कांग्रेस (प्रजातान्त्रिक) गठन गरेका थिए। उनी २०६१ जेठमा तेस्रोपटक प्रधानमन्त्री बने। तर, २०६१ माघ १९ मा ज्ञानेन्द्रले उनलाई फेरि हटाए, ‘अक्षम’ करार गर्दै।

२०६४ सालमा देउवाले कांग्रेस (प्रजातान्त्रिक)लाई कांग्रेससँग एकीकरण गराए। देशको सत्ता ३ पटक सम्हालिसकेका देउवाले १३औं महाधिवेशनमा पार्टी नेतृत्व पनि सम्हाल्ने अवसर पाए। २०७२ फागुनमा भएको महाधिवेशनमा रामचन्द्र पौडेललाई हराएर उनी सभापति चयन भएका थिए। जेठ २०७४ मा उनले चौथोपटक प्रधानमन्त्री बन्ने अवसर पाए। संघीय संरचना अनुसार तीनै तहको निर्वाचन गराएर उनी फागुन २०७४ मा सत्ताबाट बाहिरिएका थिए।

आफ्नो जीवनकालमा पाँचौंपटक प्रधानमन्त्री बनेका देउवाको बाँकी कार्यकाल भने अनिश्चित छ। सर्वोच्च अदालतको परमादेशपछि राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीबाट संविधानको धारा ७६ को उपधारा (५) अनुसार प्रधानमन्त्री नियुक्त भएका देउवाले अबको १ महिना भित्रै प्रतिनिधि सभाबाट विश्वासको मत लिनुपर्ने छ।

विश्वासको मत लिनका लागि देउवालाई त्यति सहज भने छैन। संसद (प्रतिनिधि सभा)मा विश्वासको मत पाउनका लागि अहिलेको अवस्थामा १३६ जना सांसदको समर्थन आवश्यक पर्छ। देउवाको पार्टी कांग्रेसका ६१ सांसद छन्। सत्ता साझेदार माओवादी केन्द्रका ४८ जना सांसद (सभामुखबाहेक)को पनि देउवालाई समर्थन रहने छ। जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)को उपेन्द्र–बाबुराम पक्षका करिब १२ जना र राष्ट्रिय जनमोर्चाका १ सांसदको पनि समर्थन रहने छ।

कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, जसपा (उपेन्द्र–बाबुराम पक्ष) र जनमोर्चाका गरी देउवाको पक्षमा १२२ जना सांसदको मात्रै समर्थन जुट्ने निश्चित छ। प्रतिनिधि सभामा विश्वासको मत पाउनका लागि देउवाले अझै कम्तिमा पनि १४ जना सांसदको समर्थन आवश्यक पर्ने देखिन्छ।