यी हुन् बार आन्दोलनको अग्रभागमा रहने जोशिला तीन वृद्ध

फिचर

धनु विश्वकर्मा बिहीबार, मंसिर ९, २०७८ ०६:५०

काठमाडौं- वरिष्ठ अधिवक्ता कृष्णप्रसाद भण्डारी उमेरले ९५ वर्ष पुगिसकेका छन्। अहिले पनि उनी वकालत गर्न अदालत पुग्छन्। पछिल्लो समय एक महिनादेखि उनी निरन्तर सर्वोच्च अदालत धाइरहेका छन्। तर, यसपटक बहसका लागि सर्वोच्च गएका होइनन्।

नेपाल बार एसोसिएसनले प्रधानन्यायाधीशको राजीनामा माग गर्दै निरन्तर विरोधका कार्यक्रम गरिरहेको छ। हरेक दिन बिहान १० बजे कानुन व्यवसायीहरू पाखुरीमा कालो पट्टी बाँधेर १२ बजेसम्म धर्ना बस्छन्। त्यही धर्नामा भेटिन्छन् भण्डारी।

भण्डारीजस्तै तीन जना बयोवृद्ध कानुन व्यवसायी अहिले वकिलहरुको आन्दोलनको अग्रभागमा देखिने गरेका छन्। वरिष्ठ अधिवक्ता तथा पूर्वसभामुख दमननाथ ढुंगाना (८०) र अधिवक्ता कमल कोइराला (८५) पनि बारको आन्दोलनको अग्रभागमा छन्। प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्रशमशेर राणालाई सर्वोच्च अदालत प्रवेशबाट रोक्न उनीहरु मूलद्वारमा धर्ना दिने गर्छन्। तर, प्रधानन्यायाधीश राणा भने वैकल्पिक ढोकाबाट सर्वोच्च प्रवेश गरिरहेका छन्।

न्यायालय सुधारको माग गर्दै बारले गएको कात्तिक ८ देखि आन्दोलन थालेको थियो। गएको मंगलबार पनि धर्नामा बसेका ‘वृद्ध वकिल’हरू अन्य कानुन व्यवसायीबाट घेरिएका थिए। आन्दोलन सकेर निस्कँदै गर्दा कमल कोइरालालाई हिँड्न सकस भइरहेको थियो। तर, जोश भने उस्तै थियो। उनले भने, ‘म बार एसोसिएसनको सदस्य हुँ। भ्रष्टाचार विरोधी आन्दोलन बारको देशभरका ९० वटा शाखामा चलिरहेको छ। अब न्यायालय स्वच्छ हुनुपर्छ। त्यसैले म आन्दोलनमा आइरहेको छु।

सर्वोच्चको विकृतिविरुद्ध आन्दोलन भइरहँदा दलहरु मौन बसेकोप्रति उनी असन्तुष्ट छन्। ‘निर्वाचन प्रणाली एकदम खर्चिलो छ, निर्वाचनको लागि पैसा अति जरुरी हुन्छ। त्यस्तो पैसा बिचौलिया र अपराधीले दिन्छन्। त्यसैले राजनितिक दल अहिले चुपचाप छन्।’

दलका नेताहरूजस्तो उनी टुलुटुलु हेरेर बस्न सकेनन्। कुनै समय राजनीति र पत्रकारितामा सक्रिय कोइराला वृद्ध अवस्थामा पनि कालो कोट लगाएर निस्किए। अनि बेथितिविरोधी आन्दोलनको अग्रभागमा बस्न थाले।

उनीसँग भेटिन्छन् कृष्णप्रसाद भण्डारी। दिउँसो १२ बजे धर्ना सकिएपछि उनी पनि बसिरहेको ठाउँबाट उठ्छन्। लट्ठी टेक्दै सर्वोच्च परिसरबाट निस्कन लाग्दा एकछिन् वकिलहरुबाट घेरिन्छन्। उनलाई ‘गुरूदेव’ भन्दै कतिपयले त ढोग नै गरिदिन्छन्।

मंगलबार धर्ना कार्यक्रम सकिएपछि उनी नजिकैको बेञ्चमा बसेर केही बेर सुस्ताए। कालो कोट लगाएका उनले पाखुरामा कालो पट्टी बाँधेकै थिए। छातिमा ‘बिचौलियालाई कारबाही गर’ लेखिएको पर्चा थियो। बेञ्चमा बसेरै उनले केहीबेर कुराकानी गरे।

अहिले नेपाल बार एसोसिएसनले राम्रो काम गरिरहेको उनी बताउँछन्। ‘प्रधानन्यायाधीशको कर्तुत र भ्रष्टचार मिडियाहरुमा आइसकेको छ। न्यायालयमा व्यापक भ्रष्टाचार छ। अहिले त्यसविरुद्ध बोल्नु आवश्यक छ। अहिले नबोले कहिले बोल्ने त?’, उनले भने। प्रधानन्यायाधीशले राजीनामा नदिएसम्म आन्दोलन जारी राख्नु पर्ने उनको भनाइ छ।

भण्डारी २००७ सालको क्रान्तिमा पनि सहभागी थिए। न्यायको पक्षमा आफू सधैँ लागिरहेको उनी बताउँछन्। नेपालमा पहिलो प्रधानन्यायाधीश हरिप्रसाद प्रधानदेखि नै आफू यो क्षेत्रमा रहेको उनले बताए। ‘हरि प्रसाददेखि मिश्रजी (ओमप्रकाश) को पालासम्म सबै प्रधानन्यायधीश अति राम्रा हुन्। वकिल पनि राम्रा हुन्। सबै विद्वान थिए। त्यहाँभन्दा यता आएर न्यायलय बिग्रको छ।’

न्यायालय अहिले विचौलियाको कब्जामा गएको भण्डारी बताउँछन्। राजनीतिक दल र विचौलियाले अदालतमा चलखेल गर्ने गरेको उनले आरोप लगाए। यो अवस्थाबाट अदालतलाई मुक्त गर्न आफू पनि आन्दोलनमा आएको उनको भनाइ छ। ‘देश र जनताका लागी भनेर दिनहुँ लडिराखेका छौँ। राजनीतिक दलका व्यक्ति नै विचौलियाको प्रतिनिधि भएपछि समस्या भएको छ,’ उनी भन्छन्, ‘तर, करिब ९० प्रतिशत हाम्रो विजय भैसकेको छ। बारले गरेको आन्दोलनले पूर्णता पाउनेमा म ढुक्क छु।’

सर्वोच्चमा पेसी तोक्न गोलाप्रथा लागू हुने भएपछि केही हदसम्म बारको माग पूरा भएको उनले बताए। अब प्रधानन्यायाधीशको बहिर्गमनले मात्र आन्दोलन रोकिने उनको भनाइ छ। प्रधानन्यायाधीश राणालाई उनले राजीनामा दिन पनि सुझाव दिए।

भण्डारी र कोइरालासँगै आन्दोलनको अग्रभागमा देखिने अर्का अग्रज वकिल हुन् दमननाथ ढुङ्गाना। उनी बारले थालेको आन्दोलनको पहिलो दिनदेखि सक्रिय छन्। हरेक दिन ९ः३० बजेतिर सर्वोच्च अदालत परिसर पुगिसक्छन्। धर्ना र विरोध कार्यक्रम सकेर मात्र फर्किन्छन्।

आफू विधि र पद्दतिको शासन तथा न्यायालयको शुद्धीकरणका लागि आन्दोलनमा सहभागी भएको उनले बताए। सामाजिक सञ्जाल टुइटरमार्फत पनि उनी बारको आन्दोलनको प्रचार गरिरहेका छन्। उनले लेखेका छन्, ‘भ्रष्टाचार आफैँ बढ्दैन, नष्ट बुद्धिले बढाउँदछ। अझैसम्म पनि ‘न्यायालयको समस्या न्यायालयले हल गरोस्’ भनेर यस गठबन्धित सरकारका दलहरू जे भन्दैछन्, त्यो संविधानको सम्मान होइन, सिधै भ्रष्टाचारको संरक्षण हो। लाज मर्नु लाचारी हो।’

देश असफल हुने लक्षण सर्वोच्चको प्राङ्गणमा देखिएको उनले उल्लेख गरेका छन्। दलहरुको भूमिकाप्रति उनले तीव्र असन्तुष्टि जनाएका छन्। ‘शुद्धीकरणमार्गी बारका वकिलमाथि बन्दुक ताक्ने सुरक्षा गस्ती किन रे थाहा छ? प्रधानन्यायाधीशको सुरक्षा खातिर रे?’ भन्दै उनले व्यंग्य पनि गरेका छन्।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।