गीत सुन्न युट्युब यात्रा : ‘ऊ बोलेगा’को गहिराइदेखि ‘पैसा’को गिराइसम्म

संगीत

सुर–समीक्षा गीत सुन्न युट्युब यात्रा : ‘ऊ बोलेगा’को गहिराइदेखि ‘पैसा’को गिराइसम्म

डिबी खड्का सोमबार, माघ १७, २०७८ १२:०५

नेपाली मात्रै होइन, नेपालमा धेरै सुनिने हिन्दी गीतहरुले समेत गहिराइ नाप्न छाडेको निकै समय भयो। तर, पछिल्लो समय सार्वजनिक फिल्म 'पुष्पा : द राइज'को 'ओ अंटवा' (ऊ बोलेगा)ले गीतप्रेमीको हृदयमा एउटा झंकार सृजना गरेको हुनुपर्छ। आँखाका लागि बनाइएको (आइटम) गीत दिमागमा पसेको छ। गीतको दृष्य परम्परागत भएपनि शब्दको प्रयोगमा नयाँपन छ।

बलिउडको अनिवार्य मसला भइहाल्यो आइटम गीत। दृष्य त उही कामोत्तेजक भइहाल्यो। गीत पनि महिलाहरुलाई वस्तुकरण गरेरै प्रस्तुत गरिन्छ। यो गीत आइटम नम्बरको यही परम्परामा क्रमभंगता देखिन्छ। महिलामाथि नभएर यसपल्ट आइटम पुरुषको सोचमाथि बनेको छ। जसको केन्द्रीय अवधारणा छ- मर्द है बिन पेंदी लोटा (पुरुष हुन् पिँधबिनाका लोटा)।

विशेषगरी महिला र त्यसमा पनि यौनको विषयमा आइपुग्दा अधिकांश पुरुष 'पिँधबिनाको लोटा' जस्तै हुन पुग्ने गीतको भाव छ। जुन आमपुरुष मनोग्रन्थीको सटिक चित्रण जस्तो महसुस हुन्छ।

यो गीत सुनिरहेका बखत सामाजिक सञ्जाल स्क्रोल गर्दा आइपुगेको छ- कैलालीमा ४ वर्षीया बालिकालाई बलात्कार गरेको आरोपमा किशोर पक्राउ परेको समाचार। (बालिकादेखि वृद्धावस्थासम्मका महिलाहरु त भइहाले, मानसिक सन्तुलन गुमाएकाहरुमाथि हुने पाशविक व्यवहारका घटना निरन्तर सुनिने गरेका छन्)।

यो गीत सुनिरहेको समयमा यस्ता समाचार पढेपछि थप घोत्लिन बाध्य बनाउने रहेछ। जसको सुरुवात यसरी हुन्छ :

साड़ी साड़ी पहन के साड़ी, आये तो उसको घूरे (साडी पहिरिएर आउँदा पनि घुर्छ)
छोटे छोटे स्कर्ट भी जो, पहन के आये तो घूरे (छोटो स्कर्ट पहिरिएर आउँदा पनि घुर्छ)
छोड़ साड़ी छोड़ स्कर्ट, इन् कपड़ों से क्या होता (साडी छाड्दिउँ, स्कर्ट छाड्दिउँ, यी कपडाले के हुन्छ?')
नज़रें गन्दी सोच गन्दी, मर्द है बिन पेंदी लोटा (नजर खराब, सोच खराब, पुरुष हुन् बिनापिँधका लोटा)

पहिरनलाई लिएर मात्रै होइन, रुपरङ (गोरी वा काली), कद (होची होस् कि अग्लो), ज्यान (दुब्ली होस् कि मोटी)माथि गीतमा थप तुक्काबन्दी गरिएको छ। जसले यथार्थ प्रस्तुत मात्रै गरेको छैन, पुरुष (आमपुरुष र फिल्म वा गीत बनाउने)को नजरियाँमाथि पनि प्रश्न उठाएको छ।

एउटा गीतले दिमागमा डेरा जमाइरहेका बेला युट्युबको ट्रेन्डिङ खोजीपस्दा अर्को गीत आइलाग्यो 'पैसा'। गीत पैसा कमाउनका लागि 'पैसा' खर्च गरेर पैसा बाहेक केही नदेख्ने सोचको उपज रहेछ। भ्युज कमाउने 'कुलत'मा फसेका दुर्गेश थापाको करामत रहेछ यो गीत। 'फरक' शैलीका कारण कुनै समय आमजनको आँखामा परेका थिए यी गायक। तर, अहिले फरक भनेकै महिलाको 'वस्तुकरण' र अश्लिल शब्दको घुसपैठ भन्ने ठाउँमा भासिन पुगेछन्।

कलाकारकै संघसंस्थाको नसियतका साथै प्रहरी हिरासतसम्मको यात्राले उनलाई सबक सिकाएनछ। वा, भ्युजदेखि भ्युजसम्मको यात्रामा यी सब उनका लागि गौण भइसकेका हुन सक्छन्। नत्र गीतको भिडयोको सुरुवातमा आफ्नो परिवारको तस्बिर राख्ने उनले गीतचाहिँ 'परिवार'सँग बसेर हेर्न-सुन्न नसकिने किन बनाउँथे?

गीतको केन्द्रीय थिम 'पैसा' छ। अहिले संसारमा सम्भवत: माया प्रेमपछि गीतमा सबैभन्दा कुनै कुरामाथि गीत बनिरहेका छन् भने त्यो पैसा हो। नेपालमा पनि धेरै वर्षअघि 'कसले पैसा बनायो' हिट भइसकेको छ। हाल चर्चामै छ 'गोजीमा दाम छैन'। यो थिममाथिको सबैभन्दा निम्नकोटीको भर्सनका रुपमा 'पैसा'लाई राख्दा अन्याय हुँदैन।

'कसले पैसा बनायो'कै शब्द टिपेर र्‍यापमा प्रस्तुत गरिएको गीतको सुरुवात नै खराब छ। गीतको सुरुवात छ,
पैसा कसले बनायो,
पैसाले 'देश मूला' ध्वस्त बनायो

गीत पैसालाई गाली गर्न बनाए। तर, गाली पर्‍यो देशलाई। त्यसपछि शब्द त उल्लेख गर्न समेत उचित छैनन्। अश्लिल मात्रै होइन, महिलाद्वेषी समेत छन्। भिडियोको त के कुरा गराइ भो र? आँखा दुखाउन मन हुनेले अरु उपाय भेटेनन् भने यो गीत हेर्न पुगे भइहाल्यो।

गीत सुनेसकेपछि लाग्यो- एउटा गीतको गहिराइले डुबाइरहेका बेला अर्को गीतको 'गिराइ'मा पुगिएछ। संयोग चाहिँ कस्तो भने 'ऊ बोलेगा' जुन सोचमाथि प्रहार गरेको छ, त्यही सोचको उपज यो गीत रहेछ।

'पैसा' गीतमा बदलाभाव, अहं र आवेग मिसिएको छ। यी मानवीय गुण काव्यिक रुपमा प्रस्तुत हुँदा छङछङ बग्ने कञ्चन खोलाजस्तो लाग्थ्यो। र, जथाभावी प्रस्तुत हुँदा ढलझैं देखियो।

यो गीतले एउटा मानक भने बनाएको छ। त्यो हो, अब बन्ने गीत कि राम्रा बन्नेछन् कि 'पैसा'जस्ता।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।