घनश्याम भुसाललाई रोक्न एमालेभित्रै घेराबन्दी, रुपन्देही- ३ बाट पाउलान् त टिकट ?

निर्वाचन विशेष

बुटवल– मंसिर ४ गते हुने प्रतिनिधि सभा निर्वाचनलाई लिएर चर्चामा रहेका निर्वाचन क्षेत्रमध्ये एक हो रुपन्देही- ३। नेकपा एमालेका बौद्धिक नेता घनश्याम भुसाल दुई पटक विजय भइसकेको यस क्षेत्रमा कांग्रेसका तर्फबाट गृहमन्त्री बालकृष्ण खाँण उठ्ने सम्भावना बढेपछि चर्चा सुरु भएको हो।

निर्वाचन लड्ने तयारी गरेका गृहमन्त्री खाँण निर्वाचन क्षेत्र केन्द्रित कार्यक्रममा सहभागी भइरहेको देखिन्छ। उनी जिल्ला आएका बेला रुपन्देही- ३ मा पर्ने सिद्धार्थनगर नगरपालिका, सियारी गाउँपालिका, शुद्धोधन गाउँपालिका लगायत स्थानीय तहमा हुने उद्घाटन, शिलान्यास र कार्यकर्ता भेटघाटमा व्यस्त हुने गरेका छन्। निर्वाचन घोषणा अगावैदेखि उनका अधिकांश कार्यक्रम निर्वाचन क्षेत्र केन्द्रित छन्।

यस क्षेत्रका प्रतिनिधि सभा सदस्य घनश्याम भुसाल भने निर्वाचन घोषणापछि खासै देखिएका छैनन्। पछिल्लो समय उनी रुपन्देही नै आएका छैनन्। भुसालका संसदीय कार्यालय प्रमुख मनोजकुमार रिजालका अनुसार रुपन्देही - ३ मा भुसाल निर्विकल्प उम्मेदवार हुन्। उनी भन्छन्, 'भुसाल कहाँ भन्ने प्रश्न नै छैन। भुसालको क्षेत्र रुपन्देही- ३ नै हो।'

रिजालले रुपन्देही- ३ मा भुसाल आउने जाने विषयमा भन्दा पनि यस क्षेत्रको विद्युतीकरण, विद्यालयहरुको पूर्वाधार निर्माण, स्वास्थ क्षेत्रको विकास, सामाजिक संस्थाहरुको सबलीकरण, स्थानीय तहहरुमा भएका सडक निर्माण लगायतका विकासका काम कस्तो भएका छन्, त्यस विषयमा बहस हुन जरुरी रहेको बताए।

२०७४ सालको निर्वाचनमा रुपन्देही- ३ बाट तत्कालीन वाम गठबन्धनको साझा उम्मेदवारका रुपमा भुसाल निर्वाचित भएका थिए। निर्वाचन जितेर कृषिमन्त्रीसमेत बनेका उनी २०७७ साल पुस ५ गते तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले प्रतिनिधि सभा विघटन गरेपछि खरो प्रतिरोधमा उत्रिएका थिए। भुसाल पार्टी अध्यक्ष ओलीको कठोर आलोचक भएकाले पनि ओली पक्षले उनलाई पाखा लगाउने रणनीति अपनाइरहेको एमालेकै नेताहरुको अनुमान छ।

गृहमन्त्री खाँण भने २०७४ मा यस क्षेत्रबाट उठ्ने चर्चा चले पनि राप्रपासँगको गठबन्धनका कारण दीपक बोहरालाई उम्मेदवार बनाएर समानुपातिक सूचीमा बसेका थिए।

अहिले यस क्षेत्रमा नेपाली कांग्रेसबाट गृहमन्त्री खाँण सर्वसम्मत रुपमा सिफारिस भएका छन्। राप्रपाबाट बोहरा पनि सर्वसम्मत सिफारिस भएका छन्। तर खाँण र बोहरा रुपन्देही- १ र रुपन्देही- २ मा पनि सर्वसम्मत रुपमा सिफारिस भएका कारण उक्त क्षेत्रबाट दुवै नेताहरु उठ्ने चर्चासमेत चल्ने गरेको छ।

भुसाल रुपन्देही- १ बाट निर्वाचन लड्ने पनि कतिपयले बताएका छन्। यद्यपि, उनलाई यहाँबाट निर्वाचन लड्न नदिन एमालेभित्रै रोक्ने प्रयास गरिएको छ। नेकपा एमालेका अन्य शीर्ष नेताहरु जस्तै रुपन्देही- १ मा घनश्याम भुसालसहित ४ जनाको नाम क्षेत्रीय कमिटीबाट सिफारिस भए पनि जिल्ला कमिटीलाई प्रभावमा पारेर केन्द्रीय सचिव छविलाल विश्वकर्माले आफूलाई उक्त क्षेत्रमा सर्वसम्मत रुपमा सिफारिस गराउन सफल भएका छन्। भुसालको नाम नै गायब पारिएको छ।

रुपन्देही - २ मा विष्णु पौडेल र रुपन्देही - ५ मा खिमलाल भट्टराई सर्वसम्मत सिफारिस भएका छन्। तर रुपन्देही- ३ मा भने भुसालसँगै थप ३ जनालाई सिफारिस गरेर उनलाई पार्टीभित्रै घेराबन्दी गर्ने प्रयास भइरहेको उनी पक्षका नेताहरु बताउँछन्।

नेकपा एमाले सिद्धार्थनगर नगर कमिटीका पूर्वसचिव थानेश्वर पौडेलले भुसाल जस्तो केन्द्रीय नेतासँग जिल्ला तहका नेताको नाम सिफारिस गरेर घेराबन्दीको दुष्प्रयास भएको बताए। पौडेलले यो पार्टी सिध्याउने बाटो भएकोले यसलाई पार्टीका नेताहरु समयमै नबुझे संकट आउने बताए।

पौडेलले पार्टी संगठन एक भएर भुसाललाई जिताउन लागे गृहमन्त्री खाँणलाई सहजै पराजित गर्न सकिने विश्वास व्यक्त गरे। पौडेलले भने, 'पार्टी संगठन एक हुँदा २०७४ को चुनाव हामीले जित्यौँ। एक नहुँदा २०७९ को स्थानीय चुनाव हामीले हारेका हौँ।'

कसैले पनि मनमा तुष नराखी एक भएर लागे जित हासिल हुने उनले विश्वास व्यक्त गरे।

रुपन्देही- ३ मा भुसालसँगै तिलोत्तमा नगरपालिकाका पूर्वनगरप्रमुख बासुदेव घिमिरेको पनि नाम पठाइएको छ। घिमिरे यस क्षेत्रको लागि नयाँ अनुहार हुन्। यस क्षेत्रमा तिलोत्तमा नगरपालिकाको दुइटा वडा मात्र पर्छ। जसकारण पनि अन्य स्थानीय तहमा घिमिरेको प्रभाव शून्य जस्तै छ।

यस्तै सिफारिसमा परेका अर्का नेता यज्ञजीत शाह हुन्। शाह पूर्वप्रधानमन्त्री डा केआई सिंहका छोरा हुन्। शाह यसभन्दा अघि एकपटक नेपाल सद्‍भावना पार्टीबाट चुनाव लडेर सांसद भएका थिए। जिल्ला तहका नेता दुर्गा भुसालको नाम पनि घनश्याम भुसालसँगै एमालेले सिफारिस गरेको छ।

२०७४ मा राप्रपाका नेता बोहरा र एमाले नेता भुसालबीच प्रतिस्पर्धा भएको थियो। भुसाल वाम गठबन्धनका साझा उम्मेदवार थिए भने बोहरालाई कांग्रेसको समर्थन थियो। तर, भुसालले बोहरालाई पराजित गरे। भुसालले ३२ हजार ८६६ मत ल्याउँदा बोहराले २७ हजार ४२२ मत पाएका थिए। २०७० मा भने खाँणले भुसाललाई ८६ मतले पराजित गरेका थिए। यस क्षेत्रबाट २०६४ सालमा पनि खाँण नै वियजी भएका थिए।

गत वैशाखमा सम्पन्न स्थानीय तह निर्वाचनमा वडाध्यक्षले पाएको मतका आधारमा यो क्षेत्रमा कांग्रेस पहिलो र एमाले दोस्रो बनेका छन्। कांग्रेसले ३४ हजार १५३ मत पाउँदा एमालेले २९ हजार ४८ पाएको थियो। यस्तै, राप्रपाले १३ हजार ३९७, जसपाले ६ हजार १८३, माओवादीले २ हजार ८८१, लोसपाले २ हजार १७४ र एकीकृत समाजवादीले ९७७ मत पाएका थिए। राप्रपा र एमालेबीच गठबन्धन भएमा एमालेका उम्मेदवारले खाँणलाई चुनौती दिने आकलन गर्न सकिन्छ।तर, यी दलबीच गठबन्धन भएन भने खाँण बलिया मानिन्छन्।

पार्टीभित्र रोक्न नसके गठबन्धन देखाएर रोक्ने

नेकपा एमालेका स्थायी कमिटी सदस्य भुसाललाई पार्टीबाट रोक्न नसक्ने अवस्था आएमा राप्रपासँगको सम्भावित चुनावी तालमेल देखाएर रोकिने चर्चा पनि एमाले वृत्तमा छ। राप्रपासँग चुनावी तालमेल गरेर रुपन्देही- ३ मा राप्रपा नेता दीपक बोहोरालाई दिने र क्षेत्र नम्बर १ मा एमालेका छबिलाल विश्वकर्मालाई उम्मेदवार बनाउने रणनीति बनिरहेको आशंका गर्न थालिएको छ। प्रतिनिधि सभा विघटन र पार्टीको दशौँ महाधिवेशनको अन्तरविरोध साँधेर भुसाललाई अवरोध गर्न यस क्षेत्रका मात्र नभएर प्रदेश कमिटीका नेतासम्म लागिपरेका सूचना आफूहरुलाई आइरहेको भुसाल पक्षका नेताहरु बताउँछन्।

एमालेका प्रदेश कमिटीका एक सदस्यले भने, 'घनश्याम कमरेडले अध्यक्ष ओलीलाई मानेर हिँड्न सक्नुपर्थ्यो। अध्यक्ष ओलीलाई नमान्ने, चुनावमा उठ्छु भन्ने गरेर हुँदैन।'

उनले रुपन्देही- १ मात्र होइन, रुपन्देही- ३ मा पनि राप्रपासँग चुनावी तालमेल हुने हुनाले भुसाल यसपटकको निर्वाचनमा चुप लागेर बस्नुपर्ने आशय उनले व्यक्त गरे। उनले भने, 'क्षेत्र नम्बर १ मा राप्रपाको १८-२० हजार भोट छ, क्षेत्र नम्बर ३ मा पनि राप्रपा राम्रै छ। पार्टीले त जित्नुपर्‍यो। त्यसैले भुसाल कमरेड चुप लागेर बस्नुमै बेस हुन्छ।'

पछिल्लो समय स्वास्थ्यमा समस्या देखिएका बोहरा निर्वाचन नलड्ने पो हुन् कि भन्ने चर्चा पनि छ। यस्तै बोहराले गृहमन्त्री खाँणसँग चुनाव लड्न नचाहेको चर्चा पनि छ। बोहराले रुपन्देही - १ मा लड्न चाहेको उनी निकट नेताहरु बताउँछन्।

रुपन्देही- ३ मा बुटवल उपमहानगरको वडा नम्बर १४ देखि १९, सिद्धार्थनगर नगरपालिका, शुद्धोधन गाउँपालिका, मायादेवी गाउँपालिकाको वडा नम्बर ७ र ८, ओमसतिया गाउँपालिकाको वडा नम्बर २, सियारी गाउँपालिकाका वडा नम्बर १, २, ३, ६ र ७ तथा तिलोत्तमा नगरपालिकाका वडा नम्बर १३ र १४ पर्छन्।