चौरजहारी घटना : अनुसन्धानले देखायो 'जात' नै मुख्य कारण, नदीमा डुबेर होइन कुटपिटबाटै हत्या

सुरक्षा/अपराध

नारायण अधिकारी आइतबार, जेठ ३२, २०७७ २२:१५

काठमाडौं- रुकुमको चौरजहारीमा ६ जनाको ज्यान गर्ने गरीको घटना जातकै कारण भएको प्रहरीको अनुसन्धान प्रतिवेदनले देखाएको छ। आइतबार जिल्ला अदालत रुकुममा ३४ जनालाई प्रतिवादी बनाउँदै दायर भएको मुद्दाको अभियोगपत्रमा हत्याको मुख्य कारण 'जात' नै भएको उल्लेख छ।

जेठ १० गते जाजरकोटका गणेश बुढा, सन्जु विक, लोकेन्द्र सुनार, सीमा नेपाली, नवराज विक र गोविन्द शाहीको रुकुम पश्चिमस्थित चौरजहारी नगरपालिका-८ सोतीमा हत्या भएको थियो।

प्रहरी प्रतिवेदनअनुसार प्रतिवादी प्रकाशी मल्लले प्रहरीसमक्ष नवराज विकलाई 'डुम' भनी गालीगलौज गरेको कुरा स्वीकार गरेकी छन्। उक्त कुरा पोलिग्राफ परीक्षणबाट समेत पुष्टि भएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ। नेपाल लाइभलाई प्राप्त प्रहरीको अनुसन्धान प्रतिवेदनअनुसार अनुसधान अधिकारीसमक्ष प्रकाशीले नवराज विकलाई जातकै कारण प्रतिवादीहरुसँग मिलेर घेरा हालेर उम्कन नपाउने गरी लाठीले कुट्ने, ढुंगा प्रहार गर्ने गरेको देखिएको उल्लेख गरिएको छ। सोही कुटपिट र चोटका कारण नवराजसहित ६ जनाको ज्यान गएको अभियोगपत्रमा उल्लेख छ।

प्रतिवादीहरुको बयान, उनीहरुसँगको सम्पर्क, कल डिटेल प्रतिवेदन, घटनास्थल मुचुलका, घटनास्थलको भौगोलिक परिवेशलगायतको अनुसन्धानबाट उनीहरुको हत्या कुटपिटबाटै भएको उल्लेख छ।

प्रतिवादीहरुको पोलिग्राफबाट नवराजलाई उनकी प्रेमिकाको घर जाँदै गरेको देखेपछि टोपबहादुर मल्ल, प्रकाशी मल्ल समेतले एकआपसमा सल्लाह गरेर निगरानी गरेको देखिएको अभियोगपत्रमा उल्लेख छ। ३ किलोमिटरभन्दा टाढा पुगिसकेको अवस्थामा नवराजसहितलाई लाठीले कुट्दै ढुंगा प्रहार गर्दै, लखेटेर भेरी नदीको किनारासम्म पुर्‍याइएको समेत प्रतिवेदनमा उल्लेख छ। उनीहरूमाथि लात, मुक्का र ढुंगा प्रहार भएको अभियोगपत्रमा उल्लेख छ।

भाग्दै नदीमा पसेका नवराज विकसहितलाई नदीमा समेत ढुंगा प्रहार गरेर हत्या गरिएको दखिएको एक अनुसन्धान अधिकारीले नेपाल लाइभलाई जानकारी दिए। मृतकहरूको घाउचोटको अवस्था, लाश जाँच मुचुल्का, शव परीक्षण प्रतिवेदनमा 'ब्लन्ट फोर्स'समेत प्रयोग भएका कारण घाउचोट लागेको तथ्य स्थापित भएको उल्लेख छ। नवराजलगायत मृतकको शवमा चोटको प्रकृति हेर्दा ढुंगा प्रहारबाटै मृत्यु भएको पुष्टि भएको रुकुम पश्चिमका डिएसपी ठकबहादुर केसीले बताएका छन्।

नवराज आएको थाहा पाएपछि प्रकाशीले श्रीमानलाई फोन गरेर जानकारी गराएको बयानमा बताएकी छन्। पछि श्रीमान आएर नवराजलगायतलाई 'कता जान्छन् हेर्दै गर्नू' समेत भनेकाकाले उनको नवराजको निगरानी गरेको उनले बयान दिएकी छन्। अन्तरजातीय विवाहबाट छोरीलाई छुटाउन भरमग्दुर प्रयास गरेकै कारण ६ जनाको ज्यान गएको अनुसन्धान प्रतिवेदनले देखाएको छ। किशोरीका परिवारले बैसाख १७ गते पनि नवराजलाई पक्राउ गरी चेतावनी दिएर प्रहरीलाई बुझाएको देखिएको छ। नवराजको ज्यान लिन उद्देश्यले नै षड्यन्त्र गरिएको प्रतिवेदनले देखाएको छ। उनीहरुको घटनास्थलमै मृत्यु भएको अभियोगपत्रमा उल्लेख छ।

आइतबार प्रहरीले चौरजहारी वडा नम्बर ८ का वडाध्यक्ष डम्बरबहादुर मल्लसहित ३४ जना विरुद्ध जिल्ला अदालत रुकुममा मुद्दा दायर गरेको थियो।

यस्तो थियो घटना
जाजरकोटको भेरी नगरपालिका–४ रानागाउँका २१ वर्षीय युवक नवराज विक र छिमेकी जिल्ला पश्चिम रुकुमको चौरजहारी नगरपालिका–८ सोतीकी १७ वर्षीया मल्ल थरकी एक किशोरीबीच प्रेम बसेको थियो।

तल्लोको जातको केटा भएको भन्दै किशोरीका परिवारले उनीहरुको विवाह अस्वीकार गरेको आरोप छ। त्यसपछि केटीकै आग्रहमा नवराजसहित १९ जना युवालाई लिएर किशोरी लिन जेठ १९ गते उनको घर जाँदा परिवार र स्थानीयले लखेटीलखेटी कुटेर हत्या गरेको आरोप लागेको छ।

कुटाइकै क्रममा नवराजको मृत्यु भएपछि नदीमा फालेको आरोप नवराजको परिवारको छ। घटनामा नवराजसहित टिकाराम सुनार, गणेश बुढा, लोकेन्द्र सुनार तथा सञ्जु विक, भेरी नगरपालिका–११ का गोविन्द शाहीको हत्या भएको थियो। उनीहरुको पोष्टमार्टम रिपोर्टमा समेत शरीरभर निलडाम देखिएको थियो।

यस्तो छ सजाय मागदाबी
३४ प्रतिवादीमाथि मुलुकी अपराध संहिता २०७४ को दफा १७७ (१), दफा १८३ (१),दफा ४१ (क), (ग) र जातीय छुवाछुत तथा भेदभाव (कसुर र सजाय) ऐन २०६८ को दफा ३(१) दफा ४ (५) बमोजिमको कसुर अपराधमा सजाय मागदाबी अभियोगपत्रमा गरिएको छ।

संहिताको दफा १७७ कर्तव्य ज्यानको कसुर हो। जसअनुसार जन्मकैदसम्म सजाय हुने व्यवस्था छ। दफा ४१ मा जन्मकैदबारे उल्लेख छ। दफा ४१ ले यस्तो अपराधमा दोषी ठहर भएको व्यक्तिलाई बाँचुन्जेल जेल सजाय हुन सक्ने उल्लेख छ। सोही दफाको खण्ड (क) मा 'क्रुर यातना दिएर मारेमा' र (ग) 'अपहरण गरी वा शरीर बन्धक गरी मारेमा' जन्म कैद हुने खुलाएको छ।

जातीय तथा छुवाछुतको घटना जोडिएका त्यसमा तीन महिनादेखि तीनवर्षसम्म कैद र पचास हजार रुपैयाँदेखि दुई लाख रुपैयाँसम्म जरिवाना हुन सक्ने व्यवस्था छ। साथै वडाध्यक्ष डम्बर बहादुर मल्ल सार्वजनिक पद धारण गरेका व्यक्ति भएको हुँदा निजको हकमा जातीय तथा अन्य सामाजिक छुवाछुत तथा भेदभाव (कसुर र सजाय) ऐन २०६८ को दफा ७(२) बमोजिम थप सजायसमेत मागदाबी गरिएको छ।

प्रतिवादीमध्ये ईन्द्रबहादुर मल्ल र किशोरीकी आमाबीच घटनाहुनुअघि फोन सम्पर्क भएको देखिन्छ। उक्त तथ्य कल डिटेल्सबाट समेत पुष्टि भएको देखिन्छ। इन्द्रले घटना भएको थाहा पाई घटनालाई लुकाउन छिपाउन मतियारको भूमिका निर्वाह गरेको पुष्टि हुन आएको हुँदा ईन्द्र बहादुर मल्ललाई मुलुकी अपराध संहिता, २०७४ को दफा ३६(१) बमोजिमको कसूरमा सोही संहिताको दफा ३६ (३) (ख) बमोजिम सजाय हुन मागदाबी गरिएको छ।

साथै प्रतिवादीहरूबाट क्षतिपूर्ति शुल्क (कम्पेन्सेसन लेभी) अपराध पीडित संरक्षण ऐन, २०७५ को दफा ४१ बमोजिम हुनेसमेत मागदाबी गर्दै अदालतमा मुद्दा दायर गरिएको हो।

यी हुन् प्रतिवादी
चौरजहारी नगरपालिका ८ का वडाध्यक्ष डम्बरबहादुर मल्ल, सोही ठाउँका डिल्लीबहादुर मल्ल ठकुरी, तुलबहादुर मल्ल, प्रेमबहादुर ठकुरी, सन्तोष मल्ल, मोहन पुनमगर, मानबहादुर मल्ल, टोपबहादुर मल्ल, सविन पुनलाई प्रतिवादी बनाउनँदै मुद्दा दायर गरिएको छ। त्यसैगरी नवराजकी प्रेमिका भनिएकी किशोरी, उनका बाबु वीरबहादुर मल्ल, आमा प्रकाशी मल्लसमेत प्रतिवादी छन्।

त्यसैगरी, तिलक चन्द, इन्द्रबहादुर ठकुरी, लिपेन्द्रकुमार मल्ल, हर्कबहादुर मल्ल, विनोद मल्ल, दिपेन्द्र चन्द, नेत्रबहादुर मल्ल, रेशम बहादुर मल्ल, धनाराज राना, नविनकुमार घर्ती, विराज पुन मगर, भिमबहादुर पुन, रमित पुन मगर, विष्णु मल्ललाई समेत प्रतिवादी बनाइएको छ। तुलाराम घर्ती, डिल्ली घर्ती, क्वापे भन्ने लोकेन्द्र घर्ती, सौरभ पुन भिमबहादुर बुढा फरार भएकाले फरार बनाएरै मुद्दा दर्ता गरिएको छ। अन्य दुई नाबालकको नाम भने उल्लेख गरिएको छैन।