दुई आलोचक अब चुनावी मैदानमा : वर्चस्वको लडाइँ जित्ने उद्देश्यमा यादव र राउत

निर्वाचन विशेष

नवीन झा बुधबार, असोज २६, २०७९ २०:२०

काठमाडौं- जसपा अध्यक्ष उपेन्द्र यादव र जनमत पार्टीका अध्यक्ष सीके राउतको राजनीतिक 'दुश्मनी' पुरानै हो। अमेरिकाबाट फर्केर मधेस आएपछि राउतले यादवप्रति कटाक्ष गर्दै आएको पाइन्छ। अर्कोतिर, राउतप्रति यादवले पनि कटाक्ष गर्ने गरेका थिए/छन्।

यिनै दुई नेता आगामी निर्वाचनमा एउटै निर्वाचन क्षेत्रबाट प्रतिस्पर्धामा उत्रिँदैछन्। दुवैले सप्तरी- २ बाट उम्मेदवारी दिएका छन्। यादव २०७४ को निर्वाचनमा यही निर्वाचन क्षेत्रबाट विजयी भएका थिए। राउत भने पहिलो पटक आफ्नो गृहनगर समेत रहेको क्षेत्रबाट निर्वाचनमा भाग लिँदैछन्।

निर्वाचनको मैदानबाहिर दुई नेताको 'दुश्मनी' र प्रतिस्पर्धा प्रष्टाउने कैयौँ सन्दर्भ छन्। राउत नेतृत्वको तत्कालीन स्वतन्त्र मधेस गठबन्धन होस् वा अहिलेका जनमत पार्टी नै। राउतको गतिविधिको निशानामा हुन्थे यादव। अर्कोतिर, यादवले पनि राउतको कटु आलोचना गर्ने गर्थे।

तन्त्र मधेसको गतिविधि गर्ने क्रममा राउतलाई प्रहरीले पहिलो पटक पक्राउ गर्दा मधेसका अन्य सबै नेताहरुले उनको मुद्दासँग असहमति राख्दै पक्राउको विरोधमा विज्ञप्ति जारी गरेका थिए। तर, यादवले त्यसो गरेनन्। बरु एउटा सार्वजनिक कार्यक्रममा उनले राउतको गतिविधि अराजक रहेको भन्दै प्रहरीले उनलाई पक्राउ गर्नु ठीक भएको अभिव्यक्ति दिए। यादवको अभिव्यक्तिको मधेसमा आलोचना भएको थियो। राउतको गतिविधिप्रति अन्य मधेसी नेताहरु मौन सहानुभूति देखाएको भए पनि यादव भने आलोचककै रुपमा प्रस्तुत भइरहे।

अर्कोतिर, राउतले पनि सुरुदेखि नै मधेस केन्द्रित अन्य दल र नेताप्रति सहानुभूति राख्ने गरेका थिए। तर यादव र उनको दलप्रति भने सधैं अनुदार सुनिए। यादव स्वास्थ्य मन्त्री भएका बेला २०७५ भदौ ७ मा बर्दिया गएका बेलामा राउत नेतृत्वको तत्कालीन संगठनको एक कार्यकर्ताले कालो झण्डा देखाए। उनलाई प्रहरीले पक्राउ पनि गर्‍यो। र प्रहरी हिरासतमै उनको मृत्यु पनि भयो। राउतले त्यसका दोष यादवमाथि लगाए।

तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी ओलीसँग सहमति गर्दै मूलधारको राजनीतिमा आएपछि राउतले आफ्नो नेतृत्वमा जनमत पार्टी गठन गरे। सो पार्टी सुरुदेखि नै यादवकै पार्टीको नेतृत्वमा रहेको मधेस प्रदेश सरकारविरुद्ध आन्दोलनमा उत्रियो। किसान आन्दोलनमा होमिँदा पनि उपेन्द्र यादवप्रति नै आक्रामक देखियो।

संघीय सरकारमा यादवकै पार्टीका नेता कृषिमन्त्री भएको भन्दै राउत र उनको पार्टीले प्रश्न उठायो। यसै क्रममा यादवकै पार्टीकी मन्त्री रेणु यादव गत माघ ५ मा रौतहटको गौरमा आयोजित कार्यक्रममा गइन्। राउतको पार्टीले मन्त्री यादवलाई बाटोमै अवरोध गरेर कालो झण्डा देखाए। आक्रोशित मन्त्री यादवले कार्यक्रममा सम्बोधन गर्ने क्रममा 'गौर काण्ड' दोहोर्‍याउने चेतावनी दिइन्।

मन्त्री यादवको चौतर्फी आलोचना भएपछि जसपाले त्यसको स्पष्टीकरण नै दिनुपरेको थियो। राउतको पार्टीले मधेसका सबै जिल्लामा जसपाविरुद्ध प्रर्दशनहरु गरेको थियो।

वर्चस्वको लडाइँ
मधेसमा सुरुदेखि नै यादव र राउतका बीचमा मनमुटाव हुनुको प्रमुख कारण हो- वर्चस्वको लडाइँ। राउतले यादवमाथि मधेसको मुद्दा कमजोर बनाएको, मधेसको राजनीतिमा जातीय समीकरणलाई बढावा दिएको र मुद्दा साटेर पटकपटक मन्त्री बनेको आरोप लगाउने गरेका छन्।

अर्कोतिर, यादव र उनका पार्टीले पनि स्वतन्त्र मधेसको नारादेखि जनमत पार्टीसम्म आउँदा राउत प्रष्ट नदेखिएको भन्दै उनको आलोचना गर्ने गर्छन्।

राउतसँग लामो समय सँगै राजनीति गरेका नेता कैलाश महतो पनि राउतले उपेन्द्र यादवलाई सुरुदेखि नै आफ्नो राजनीतिको निशानामा राखेको बताउँछन्। त्यसको कारण भने वर्चस्वको प्रतिस्पर्धा रहेको उनको भनाइ छ। राउतको घर भएको राजविराज सहितको क्षेत्रका नेता उपेन्द्र यादव भएपछि उनैलाई आलोचना गरेर मात्रै आफू नेतामा स्थापित हुन सक्ने विश्लेषण राउतले सुरुमै गरेको हुनसक्ने उनी बताउँछन्।

जसपा नेता विकास तिवारी पनि राउत र यादवबीचको प्रतिस्पर्धा वर्चस्वकै लागि भएको दाबी गर्छन्। ‘उपेन्द्र यादवलाई यो आवश्यक थिएन’, तिवारीले नेपाल लाइभसँग भने, ‘तर राउतले मधेसकै सबैभन्दा ठूलो नेताको विरोध गरेर चर्चामा आउने रणनीति लिएको देखिन्छ।’

वैशाखमा सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनको मत परिणाम हेर्ने हो भन्ने यादव नेतृत्वको दल जसपा बलियो देखिन्छ। सप्तरी- २ अन्तर्गतका वडाहरुका अध्यक्षका उम्मेदवारले पाएको मतमा जसपा अगाडि छ। जसपाको १३ हजार १९७, कांग्रेसले ९ हजार ६६४, माओवादीले ८ हजार ९९० मत पाएका थिए। त्यस्तै, लोसपाले १० हजार १३२, एमालेले ४ हजार ८३७ र डा राउत नेतृत्वको जनमत पार्टीले ३ हजार ८७७ मत पाएको थियो।

यस निर्वाचन क्षेत्रमा यादव र राउतको पक्षमा रहेको दलीय मतभन्दा सत्ता गठबन्धनका उम्मेदवारका पक्षमा रहेको दलीय मत बढी देखिन्छ। सत्ता गठबन्धनबाट लोसपा नेता जयप्रकाश ठाकुर प्रतिनिधि सभामा उम्मेदवार बनेका छन्। तर प्रतिस्पर्धा भने यादव र राउतबीच नै हुने विश्लेषण भइरहेको छ। तर सत्ता गठबन्धनको मत निर्णायक हुने पनि निश्चित छ।

मुख्य रुपमा चुनानी मैदानबाहिर एक अर्काका आलोचक भएर उभिएका यी दुवै नेताले चुनावी नतिजा कस्तो ल्याउलान् भन्नेचाहिँ चासोपूर्वक हेरिएको छ।

नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा पठाउनु होला।