काठमाडौं- प्रतिनिधि सभाको अन्तिम मत परिणाम सार्वजनिक भइसक्दा आगामी सरकार गठनका वैकल्पिक सम्भावनाहरुमाथि चर्चा जारी छ। तिनैमध्येको एक सम्भावना हो, कांग्रेस र एमालेको संयुक्त सरकार।
निर्वाचनबाट क्रमशः ८९ र ७८ सिट प्राप्त गरेका यी दुवै दल मिलेको अवस्थामा बलियो सरकार बन्ने सम्भावना भएकाले कतिपयले सार्वजनिक रुपमै उनीहरु मिल्नुपर्ने धारणा पनि राखिरहेका छन्। सरकार गठनका लागि न्यूनतम १३८ सिट चाहिनेमा यी दुई दलसँग कुल १६७ सिट छ।
साना दलहरुको प्रवेशले सरकारको आयु साह्रै अनिश्चित हुने बुझाइ बलियो छ। त्यसैले दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचनपछि जस्तै कांग्रेस-एमाले मिलेर सरकार गठन गर्दा त्यसले स्थिर सरकार सुनिश्चित गर्ने र साना दलको बार्गेनिङ पनि अन्त्य हुने धारणा कतिपय नेताहरु राख्छन्। तर, अहिले त्यसो गर्न उचित नहुने एमाले उपाध्यक्ष विष्णु पौडेल बताउँछन्।
‘संविधान निर्माणको बेला र कुनै व्यवस्था परिवर्तन गरेर निर्वाचनसम्म जाने अल्पकालीन अवस्थाका बेलामा प्रमुख दलहरुले सँगै बसेर सरकार सञ्चालन गर्नुपर्ने हुन्छ। त्यस्तो गरिएको पनि छ। अहिलेको निर्वाचन त्यस्तो होइन। यो एउटा नियमित प्रक्रिया हो। यस्तो अवस्थामा प्रमुख पार्टीहरु सँगै सरकारमा बस्नु उचित हुँदैन। त्यसैले अहिले एमाले र कांग्रेस मिलेर सरकार चलाउनु उचित हुँदैन’, नेपाल लाइभसँगको अन्तर्वार्तामा उनले भनेका छन्।
त्यसो त सबैभन्दा ठूलो दल कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले संसदीय दलमा निर्वाचित हुँदै अहिलेकै सत्ता गठबन्धनमा केही दललाई भित्र्याएर सरकार गठन गर्ने प्रयत्न गरिरहेका छन्। उनकाप्रति माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ तथा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल पनि सकारात्मक नै छन्। देउवा नै संसदीय दलको नेतामा निर्वाचित भएको अवस्थामा सोही अनुसार नै हुने निश्चितप्रायः छ।
विगतमा सत्ता गठबन्धन भत्काउन यथाशक्य प्रयत्न गरिरहेको नेकपा एमाले भने यतिबेला मौन जस्तै छ। उसले कांग्रेसलाई समर्थन दिएर वा सरकारमा सहभागी भएर अन्य दलहरुलाई सत्ताबाहिरै बस्ने परिस्थिति निर्माण गर्ने संकेत त गरेको छैन नै, अन्य साना दलहरुलाई आफूतिर ल्याएर बहुमत जुटाउने प्रयत्न पनि गरेको देखिँदैन। यसो हुनुमा एमाले नेताहरु विभिन्न कारण तेर्स्याउँछन्।
कांग्रेस र एमाले सँगै सरकारमा जाँदा त्यसले लोकतन्त्रलाई मद्दत नगर्ने पौडेलको भनाइ छ। ‘प्रमुख पार्टीहरु नै सत्तामा बस्ने हो भने प्रतिपक्ष कमजोर हुन्छ। प्रतिपक्ष कमजोर हुँदा लोकतन्त्र कमजोर हुन्छ। त्यसकारण एमाले र कांग्रेस सँगै सरकारमा बस्नु उचित हुँदैन’, उनले भने।
अझ पर गएर सोच्ने एमाले नेताहरु अहिले कांग्रेस र एमाले मिलेर सरकार गठन गर्नु भनेको अर्को निर्वाचनमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको थप फैलावटलाई मलजल गर्नु भएको बताउँछन्। अहिले कांग्रेस र एमाले मिलेर सरकार गठन गर्नासाथ अर्कोपटक त्यस्ता दलको फैलावट र उदयलाई झन् वातावरण बन्ने उनीहरुको बुझाइ छ।
साना दलहरुसँग संवाद बढाउँदा पनि उनीहरुको कांग्रेससँगको ‘बार्गेनिङ पावर’ बढ्ने बुझाइ एमालेका नेताहरुको छ। मूलतः माओवादी केन्द्रले त्यसको उपभोग गर्ने भएकाले आफूहरुले वास्ता नगरेको अर्का एक नेता बताउँछन्।
‘मानौँ न, हामीले सरकार गठनको लक्ष्यसहित साना दलहरुसँग छलफल प्रारम्भ गर्यौँ रे! त्यसपछि के हुन्छ?’, उनी भन्छन्, ‘पहिलो त अहिलेको परिस्थितिमा हाम्रोतर्फ बहुमत जुट्न नै कठिन छ। जुटाउने प्रयत्न हुनासाथ प्रचण्डले आफूलाई एमालेबाट यस्तो र उस्तो अफर आएको छ भनेर कांग्रेससँग बार्गेनिङ गर्नेछन्। त्यस्तो किन हुन दिने?’
एमालेले आफूलाई आएको जनमत प्रतिपक्षमै बस्नका लागि भएको अनुभूत पनि गरिसकेको छ। सोही अनुसार भूमिका निर्वाह गर्ने नेताहरुको भनाइ छ। पौडेलले भने, ‘निर्वाचनको क्रममा हामीले जनतासँग बहुमत मागेका थियौँ। तर बहुमत प्राप्त गर्न सकेनौँ। हामी संसद्को ठूलो दल पनि भएनौँ। यस्तो अवस्थामा एमालेले सरकारमा जान खोज्नु र सरकारको नेतृत्व दाबी गर्नु उचित होइन। त्यसैले हामी प्रतिपक्षमै बस्छौं। प्रतिपक्षको भूमिका प्रभावकारी ढंगले निर्वाह गर्छौँ।’
यसैसँग जोडिएको अर्को विषयचाहिँ, एमालेले जनमत गठबन्धनको पक्षमा गएको स्वीकार गरेको स्थिति छ। हुन त, समानुपातिकतर्फ एमाले पहिलो दल बन्यो। तर, त्यो प्राविधिक विषय मात्रै रह्यो। प्रतिनिधि सभामा जसले बहुमत जुटाउन सक्छ। उसैले सरकार गठन गर्ने हो। गठबन्धन बहुमत नजिक-नजिक पुगेकाले उसैले सरकार गठन गर्नुपर्ने पौडेलको भनाइ छ।
अर्को कारणचाहिँ, एमालेको आत्मसम्मानसँग जोडिएको छ। पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले निर्वाचनताका प्रत्यक्षमा १०० र समानुपातिकमा ५० गरी कुल १५० सिट प्राप्त गर्ने र बलियो सरकारको नेतृत्व गर्ने सार्वजनिक दाबी गरेका थिए। उनले आफैंलाई प्रधानमन्त्रीको रुपमा प्रस्तुत गरेका थिए। तर सिट संख्या एमालेको लक्ष्यभन्दा करिब आधा अर्थात् ७८ सिट प्राप्त भएको छ। यसलाई एमालेले आफ्नो आत्मसम्मानसँग जोडेर बुझेको छ।
आफूहरुले पटकपटक दोहोर्याएको लक्ष्य अनुसारको सिट संख्या नआएपछि पनि सरकारमा जान खोज्दा जनमतको अपहेलना गरेको ठहर्ने नेताहरु बताउँछन्। सरकार गठनको प्रयत्न गर्नासाथ एमालेले सत्तालिप्सा देखायो भन्ने प्रचार हुने र त्यसको प्रतिवाद गर्न मुस्किल हुने उनीहरुको भनाइ पाइन्छ।
नेपाललाइभमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो,
सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई nepallivenews@gmail.com मा
पठाउनु होला।
-1751859077.png)
-1751793737.png)
-1749826086.png)
