राजनीति

केन्द्रको समीकरण नमिल्दा प्रदेश सरकार गठन अन्योलमा

ईश्वर बराल बिहीबार, पुस ७, २०७९ २०:४४

काठमाडौं– निर्वाचनको नतिजा सार्वजनिक भएसँगै संघमा र ७ वटा प्रदेशमा गरेर ८ वटा सरकार गठनको प्रक्रिया प्रारम्भ भएको छ। निर्वाचन आयोगले राष्ट्रपतिलाई मंसिर २९ गते र प्रदेश प्रमुखहरुलाई पुष २ गते निर्वाचन नतिजाको प्रतिवेदन बुझाएसँगै सरकार गठनका लागि औपचारिक प्रक्रिया सुरु भएको हो। तर ८ वटा सरकारमध्ये संघमा बन्ने सरकारको प्रारुपमा मात्र राजनीतिक दलहरु केन्द्रित छन्।

संघ लगायत ७ वटै प्रदेशमा त्रिशंकु संसद् बनेकोले दलहरू सरकार गठनका लागि राजनीतिक समीकरण मिलाउन कसरतमा लागेका छन्। मौजुदा सत्ता गठबन्धन संघमा बहुमत पुर्‍याउन झिनों अङ्कले टाढा रहेकोले केही साना दल लिएर काठमाडौंमा सरकार गठनको प्रयासमा छ। काठमाडौंमा बन्ने राजनीतिक समीकरणले नै प्रदेश सरकार गठनको प्रक्रियाको सुरु हुने नेता हरु बताउँछन्। केन्द्रमा कस्तो र कस्को नेतृत्वमा सरकार बन्ने भन्नेमा बहस र छलफल केन्द्रित भएकोले प्रदेशमा अन्योलता रहेको नेताहरु बताउँछन्। स्वतन्त्र र छुट्टै राजनीतिक अङ्ग रहेको प्रदेश सरकारको विषय पनि संघकै समीकरणअुनसार निर्धारण हुनु दु:खद् रहेको एक सांसदले नेपाल लाइभसँग गुनासो गरे।

नेकपा माअ‍ेवादी केन्द्रका महासचिव देव प्रसाद गुरुङ संघमा बन्ने राजनीतिक समीकरणकै आधारमा प्रदेशमा सरकार गठन प्रक्रिया अघि बढ्ने बताउँछन्। सबै सरकार गठबन्धन गरेर मात्र बन्ने हुँदा संघ देखि प्रदेशसम्मका मुख्य पदको बाँडफाँडमा छलफल केन्द्रित रहेकोले छिट्टै टुङ्गोमा पुग्ने उनले बताए।

‘संघीय सरकारका लागि बन्ने राजनीतिक समीकरणकै आधारमा प्रदेश सरकारहरु गठन हुन्छ। सरकार निर्माणको केन्द्रमा संघ सरकार रहेकोले यो संगसंगै सबै सरकारको विषय टुङ्गिन्छ,’ नेपाल लाईभसँग कुरा गर्दै गुरुङले भने।

यस्तै, नेपाली कांग्रेसका मधेस प्रदेशका सभापति कृष्ण यादव केन्द्रमा सरकारको गठनबारे कसरत भइरहेकाले त्यो पुरा नहुन्जेल प्रदेशमा कसको नेतृत्वमा कस्तो सरकार बन्ने भन्नेबारे स्पष्ट नरहेको बताउँछन्। ‘केन्द्रमा सरकार गठनबारे कसरत भइरहेको छ। त्यहाँको समीकरण बनेपछि मात्र प्रदेशमा के हुन्छ टुङ्गो लाग्छ,’ नेपाल लाइभसँग कुरा गर्दै यादवले भने, ‘राष्ट्रपतिले सरकार गठनको लागि आह्वान गरिसक्नु भएकोले केन्द्रमा पहिला सरकार बन्छ। अनि मात्र प्रदेशमा बन्छ।’

यो पनि पढ्नुहोस

प्रदेशहरुको नेतृत्व कुन-कुन दलले गर्लान्?

त्यस्तै, नेपाली कांग्रेस प्रदेश १ का सभापति उद्धव थापा आफूहरु संघकै समीकरण कस्तो बन्ने भन्नेमा पर्खाइमा रहेको बताउँछन्। ‘प्रदेशमा औपचारिक अनौपचारिक छलफल गरिरहेका छौँ। तर संघमा कस्तो समीकरण बन्छ त्यहि अनुसारै हाम्रो पनि अघि बढ्छ,’ नेपाल लाइभसँग कुरा गर्दै थापाले भने, ‘अहिले हामी प्रदेश सभाको संसदीय दलको नेता चयनको प्रक्रियामा रहेका छौँ।’

अन्य प्रदेशका नेताहरुले पनि काठमाडौं बन्ने गठबन्धनको पर्खाइमा रहेको बताएका छन्।

यता नेकपा एमालेले भने कुनै पनि सरकार गठनको प्रक्रियामा सहभागी नहुने बताएको छ। तर प्रदेश १ मा बहुमत नजिक रहेको एमाले जसपासँग गठबन्धन गरेर सरकार गठन गर्न सक्छ। १ मात्र सांसद रहेको जसपा यो प्रदेशमा निर्णयक रहेको छ। त्यसो त समान ४६ सांसद रहेको सत्तागठबन्धन र एमाले–राप्रपा गठबन्धनलाई सरकार गठनका लागि त्यहि जसपाको १ सांसद आवश्यक रहन्छ। प्रदेश १ को प्रदेश सभामा ९३ सांसद छन्।

यो पनि पढ्नुहोस

सरकार गठन गर्ने बाटो खुला: केन्द्रदेखि प्रदेशसम्म ताक्दै सत्ता-गठबन्धन, एमाले मौन

प्रदेश १ का प्रदेश सभा सदस्य तथा एमालेका पोलिटब्यूरो सदस्य तिलकुमार मेन्याङ्बो सरकार बन्नै नसक्ने कुरालाई इन्कार गर्छन्। वर्तमान अवस्थामा एक्लै देखिए पनि केन्द्रीय तहमा शीर्ष नेताहरु छलफलमा रहेकाले एमालेको सरकार गठनको सम्भावना रहेको उनको दाबी छ। तर त्यसका लागि केन्द्रीय तहमै टुङ्गो लाग्नुपर्ने उनको जोड छ।

‘हामी एक्लै छौँ। तर सरकार गठनका लागि शीर्ष नेताहरु छलफलमा हुनुहुन्छ। तर यो विषयमा केन्द्रबाटै टुङ्गो नहुन्जेल प्रदेशमा केही हुन्न,’ नेपाल लाइभसँग कुरा गर्दै मेन्याङ्बोले भने।